Μην περιμένεις να χιονίσει για να δεις μιαν άσπρη μέρα!

Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010

ΚΛΕΙΣΤΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ



Είναι η πρώτη φορά στα χρονικά που θα κλείσουν τα περίπτερα!
ΤΡΙΤΗ 2 Μαρτίου 2010
Εύχομαι αυτή η απεργία να πετύχει, γιατί πρέπει!
Περισσότερα στα σχόλια.

Ντελάλης. Πάντα!

«Πρώτη Μαρτίου 2010 – 24 ώρες χωρίς εμάς»,

..Χωρίς εμάς ως καταναλωτές, θα συμπληρώναμε. Αλλά ΜΕ μας, ως πολίτες που
αρνούμαστε το ρόλο του καταναλωτή, διεκδικούμε το ρόλο του ενεργού πολίτη, συμμετέχουμε στην πολιτιστική δημιουργία, αντιδρώντας στα μηνύματα ξενοφοβίας και ρατσισμού και στον αποκλεισμό μεταναστών που ειρηνικά ζουν και εργάζονται στις χώρες μας.

Αυτός είναι ο βασικός άξονας της πρωτοβουλίας «Πρώτη Μαρτίου 2010 – 24 ώρες χωρίς εμάς». Η αποχή από κάθε οικονομική συναλλαγή την 1η Μαρτίου. Πρωτοβουλία που είναι μια διευρωπαϊκή κίνηση πολιτών. Και που στήνει μια γιορτή αύριο, 1η Μαρτίου, στο Γκάζι, της οποίας την πρόσκληση ανεβάζουμε:



" Την Δευτέρα 1η Μαρτίου μεγαλώνουμε την παρέα και στήνουμε πάρτυ!
Από τις 19:00 και μετά στην Τεχνόπολις (Πειραιώς 100, μετρό Κεραμεικός), στην αίθουσα Κωνσταντίνος Καβάφης Δ7, σας καλούμε σε μια γιορτή διαπολιτιστικής συνύπαρξης λαών και πολιτιστικών εκδηλώσεων. Η εκδήλωση-πάρτυ περιλαμβάνει:
-Εκθεση φωτογραφίας μεταναστών σε καταυλισμούς – του Παναγιώτη Μοσχανδρέου (η έκθεση πραγματοποιήθηκε με την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες),

- Εκθεση κειμένων και ζωγραφιών μεταναστών μαθητών και ελληνόπουλων για τη μετανάστευση,
- Θεατρική παράσταση από μαθητές του 10ου λυκείου Πειραιά ,

- Πρόγραμμα capoeira – βραζιλιάνικος χορός, break dance και μουσική από τους Active Member, MC Yinka, Στέλιο Κάτσαρη και τους dj’s: Akylla, , SeouJorges, Patrick.

- Στο τέλος θα κληρωθούν στους μετανάστες προσκλήσεις για δωρεάν είσοδο σε θέατρα της Αθήνας.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στο: 1martiou2010@gmail.com"


Εμείς έχουμε ένα λόγο παραπάνω να είμαστε εκεί: Στο πάρτι συμμετέχει το αδελφό σχολείο μας, το 10ο Λύκειο Πειραιά.

Να, ένα ΣΚΟΛΕΙΟ!

Σάββατο, 27 Φεβρουαρίου 2010

Πάντα ν΄ανταμώνουμε (2)

Η ανάρτηση αυτή αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης
και παρουσιάζει κάποιες -πρώτες-
κινούμενες εικόνες από τη γιορτή
για τα είκοσι χρόνια του σχολείου!



video

Μία μικρή γεύση από την ομιλία του Διευθυντή, κ. Δημήτριου Βάγια.
[αναφορά στην ιδρυτική ομάδα καθηγητών
και στο πρώτο κτήριο του σχολείου -που δεν το ξεχνάμε!-(Δοϊράνης και Μεγίστης)]


video

Breathless (κι εμείς ασθμαίνοντας διασώσαμε ένα μικρό μέρος της πολύ όμορφης παρουσίασης)
Έλενα, Κατερίνα, Δημήτρης, Μαρία: ένα άψογο σύνολο!


video

Είμαστε ακόμη ζωντανοί!!!
[Μαρία, Κατερίνα, τι παρουσίαση!, Αντρέα, τι έμπνευση!]


video

Τα είκοσι κεράκια μας!


Φυσικά το κλίμα των στιγμών δε μεταφέρεται.
Σίγουρα θα ακολουθήσουν κι άλλες αναρτήσεις που θα συμπληρώνουν το παζλ!


Τα σχόλιά σας παρακαλούμε στην προηγούμενη , βασική, ανάρτηση!

Το πέταγμα



Τα περιστεράκια μου, δώρο στο 10ο Σχολείο, και στο 60 που συνέπεσαν σήμερα στο θέμα!

Χωρίς λόγια

Ατίμασαν την κατσίκα και πρέπει να την παντρευτούν

Δύο νεαροί από τη Μοζαμβίκη που συνελήφθησαν για κτηνοβασία, έχουν να αντιμετωπίσουν κάτι πολύ χειρότερο από την επιβολή του προβλεπόμενου προστίμου, καθώς ο ιδιοκτήτης του ζώου, μίας κατσίκας, ζητεί την αποκατάστασή της μέσω της σύναψης παραδοσιακού γάμου.
Οι δύο νεαροί συνελήφθησαν επ' αυτοφόρω από την αστυνομία, κοντά σε ένα χωριό στην κεντρική Μοζαμβίκη.
Αυτόπτης μάρτυρας επιβεβαίωσε στο κρατικό ραδιόφωνο της χώρας ότι οι δύο άνδρες βίασαν το ζώο.
Ο εισαγγελέας της περιοχής δήλωσε ότι θα διωχθούν σίγουρα για απόπειρα κλοπής του ζώου, καθώς το είχαν πάρει από τον ιδιοκτήτη του, αλλά αυτό είναι το λιγότερο από τα προβλήματά τους: ο ιδιοκτήτης της κατσίκας απαιτεί τώρα να του καταβάλουν την "λόμπολα", την προίκα που σύμφωνα με την παράδοση ο γαμπρός πρέπει να καταβάλει στους γονείς της νύφης πριν τον γάμο.

Ο Ουντέζε μας



Κι εδώ ο Ουντέζε μας!
Ο καλύτερός μου φίλος!
Πέντε χρόνια μεσ' το σπίτι μας...
Τρεις φορές με δάγκωσε!
Η μία άφησε βαθύ σημάδι, κυρίως μέσα μου.
Γι' αυτό τώρα μένει στους αγρούς.
Αυτό είναι το σκυλί μας!
Αν δεν με δαγκώσει αυτός, τότε ποιος;
Ήταν ο καλύτερός μου φίλος, μετά τον Έντουαρτ τον γάτο μας!
Τώρα, μου λείπει.
Ίσως και να του λείπω.
Τι σημασία έχει;
Ζει και χωρίς εμένα.
Ζω και χωρίς αυτόν.
Η ζωή συνεχίζεται...
Τρέχουμε κι εμείς στους αγρούς.
Έτσι πάει.

Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2010

Έρχονται χρόνια δύσκολα....



Ο Στέλιος το τραγούδησε...
εμείς το ζούμε καθημερινά, το ρίχνουμε και λίγο έξω, για ξεχνάμε τον πόνο μας, μα η αλήθεια είναι πως έρχονται πράγματι πολύ δύσκολα χρόνια.

Δεν είναι μόνο οι σεισμοί, αυτοί είναι Αλλονού αποφάσεις (σίγουρα βοήθησαν και οι άνθρωποι σ' αυτό με τα χεράκια τους ...) είναι και οι αποφάσεις που παίρνουν οι πολιτικοί μας για μας, χωρίς εμάς.

Δεν καταλαβαίνω τι γίνεται...
Προς το παρόν, ακούω.
Δεν φοβάμαι για μένα, μα για τα παιδιά μου. Όλοι οι γονείς νομίζω, αυτό σκέφτονται. Εμείς ζήσαμε κι αλλιώς... Άλλες εποχές.

...Μα έτσι, στο δρόμο που με βάζουν να βαδίσω τώρα, δε μ' αρέσει! Όχι, ότι έζησα και ποτέ πλούσια, μα πιο φτωχή από παιδί, δεν το περίμενα ποτέ! Ξέρω ότι εγώ θα το αντέξω, γιατί εγώ -τότε- ήμουνα πιο τυχερή. Μπορεί να μην είχα φως -τότε- μα είχα τον Καραγκιόζη στο ταβάνι, με τα ακούραστα χέρια της μάννας που ήθελε να με ψυχαγωγήσει και να διατηρήσει την ελπίδα μου ζωντανή πως μεγαλώνοντας θα τον δω και στην δική μας τηλεόραση!

Εγώ, ότι και να κάνω τώρα, δεν μπορώ να ξεγελάσω τα παιδιά μου!
Τα έχω μάθει να ζουν και να διεκδικούν στη ζωή τους πολύ περισσότερα.
Τους έδειξα από παιδιά όλα τα επεισόδια του Καραγκιόζη, νοικιάζοντας κασέτες, πληρώνοντας με την δουλειά μου, βέβαια!

Και τώρα; Τι να τους πω; Ο Καραγκιόζης πέθανε;...
Έκλαψαν για τον Ευγένιο Σπαθάρη, όπως όλοι μας, μα για την μαριονέτα;
Πώς θ' αντέξουν;
Ήδη, το έχουν καταλάβει.
Δύσκολοι καιροί.
Μα η ελπίδα;
Ποιος και με ποιο δικαίωμα την θάβει;

Και ο Ήλιος μας;
Κίτρινο τον θέλουμε τον ήλιο μας! Να λάμπει για όλο τον κόσμο! Ούτε πράσινο, ούτε μπλε, ούτε κόκκινο, ούτε παρδαλό!

Μα, πού πήγαν οι "ζωγράφοι" να του δώσουν το χρώμα το δικό του;

(-Γι' αυτό όλο και τον ψάχνεις, Κατερίνα;)

Τόση φτώχεια, τόση μελαγχολία για τα λεφτά (που πάντα μισούσα), δεν θυμάμαι να έχω ξανανοιώσει στη ζωή μου.
Αυτή η Ευρώπη που φάνταζε τόσο μικρή στα μάτια της μάννας μου, στον χάρτη, πόσο "μικρή" μπορεί να γίνει στην πράξη, πόσο "μικρή" μπορεί να κάνει ακόμα κι εμένα!

Δραχμούλα μου...
Πενηνταράκι μου...
Σανίδι χρειάστηκε να ξηλώσω κάποτε, για να σε βρω, να συμπληρώσω ένα μικρό παιδικό μου όνειρο...
Τώρα, τα παιδιά μου, ότι κι αν ξηλώσουν... χώμα θα βρουν και φτώχεια!Οικονομική και ψυχική.
Κανένα πενταρούλι, καμιά ουσία.

Πόσα λάθη μπορεί να έχω κάνει σαν γονιός;
Σε ποιον κόσμο τα έφερα να ζήσουν;
Πόσο ευαίσθητα τα έκανα;
Πόσα ψέμματα τους είπα για τη ζωή και το μέλλον;
Και τώρα, με τόση φτώχεια παντού, πώς θα στηρίξω τα όνειρά τους που θέλουν για βάση "καλύτερες μέρες" και όχι χειρότερες;

Φτάνει ν' ακούσεις ειδήσεις, και να πεις:
"Παραδίνομαι! Πατήστε με!"

ή που θα σηκώσεις το κεφάλι και θα πεις:
"Ε, όχι! Φτάνει πια! Είμαι κι εγώ εδώ! Δεν θα σας περάσει!"

..."Κόψε από δω, κόψε από κει, φέρε και αποδείξεις!"
Έχω τόσες φωτογραφίες από ζώα ελεύθερα στη φύση...

Φτάνουν κύριοι ή να φέρω κι άλλες!
Το οξυγόνο που μου δίνετε να αναπνεύσω, δεν μου φτάνει!
Σας παρακαλώ: "Μη μου το φορολογήσετε κι αυτό!"

Υγ.1 Πάρε μάννα κι εσύ τη δόση σου, για να δεις πόσο τυχερή ήσουνα που Έφυγες!Άσε εμάς εδώ να μετράμε πόσα έχουμε, πώς θα τα μοιράσουμε, ως πότε θα φτάσουν...

Χάσαμε την ουσία, μάννα μου!
Γι' αυτό χάθηκα!

Υγ.2 Αερολογίες εν συντομία.

Υγ.3 Α, κι επειδή δεν έχω κέφια να αναπτύξω τα "της πανσελήνου", να γράψω μόνο αυτό:

"Εμάς κάποτε η μάνα μου, στις 12 η ώρα μας αμόλαγε και "βοσκούσαμε"! Και ξέρεις τι σημαίνει αυτό; Τρέχαμε στη φύση και τρώγαμε ότι βρίσκαμε. Καρπούς, ήρεμα χόρτα, ακόμα και λουλούδια... Κι όμως ζήσαμε!"

Αυτά είναι τα πιο σημαντικά λόγια που κρατάω από χθες!
Κι αυτά, άλλος του τα είπε. Ένας γνωστός του πολύτεκνος, απ' την εποχή του 50!
Τον "Ευχαριστώ" όμως τόσο πολύ που μου τα είπε!

Όχι, εγώ έζησα καλύτερα. Τ' αδέλφια μου πέρασαν πολλά.
Άλλα βιβλία όμως αυτά. Άγραφα, όπως τόσα άλλα...

Κάθε άνθρωπος δίπλα μας κουβαλάει πίσω του στίβες αόρατων και άγραφων βιβλίων.
Μακάρι η μοναδική απόδειξη γι' αυτά, να είναι το χαμόγελό τους...

Μα, δεν κυκλοφορεί κι αυτό στην πιάτσα πια!
Το φορολογήσανε... μαζί με τ' άλλα...

Ο ΕΚΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ (Από Αστοριανή)

Ο ΄ΕΚΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ, Ο Κύκλος των νεανικών οραμάτων



ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΗΝ "Μ Α Ν Ν Α"
την κυρα-Αφροδή, λατρεμμένη μητέρα του "κυκλάμινου"
όπου τροφή στην ζωή της
ήταν η αγάπη στα παιδιά
και η σωστή διαπαιδαγωγησή τους
ώστε να γίνουν υγιή μέλη
της κοινωνίας ...
**********
Τ' όραμα,
όπως κι καρδιά,
έχουν δικό τους κόσμο.
Τόλμη να έχεις και ψυχή,
αν θέλεις να τ' αγγίξεις.
Μόνο τον δρόμο χάραξε
...'τι επιστροφή δεν έχει.
Γιώτα Στρατή
Το έργο,
χρωστάει την παρουσία του στον αξιότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου "Σάντα Μπάρμπαρα", στην Καλιφόρνια,
κύριο David C. Young,
o οποίος ήταν καλεσμένος από το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας
στην Νέα Υόρκη, να μιλήσει για τους "Ολυμπιακούς"
και ταυτόχρονα
να παρουσιάσει το αμφιλεγόμενο βιβλίο του
"The Modern Olympics"
a Struggle for Revival, by the Johns Hopkins Univerisity Press, 1996.
Η επίσημη εκδήλωση, την οποίαν πλαισίωναν
ο Εντιμότατος Πρέσβης της Ελλάδας στις ΗΠΑ
κ. Γεώργιος Σαββαϊδης,
οι αντιπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
το Ίδρυμα Ευρωπαϊκών Σπουδών
-σε άριστο συδιασμό με την Έκθεση Βιβλίου
από 25 Ευρωπαϊκά Κράτη-
έλαβε χώρα στη Μεγάλη Ροτόντα του Πανεπιστημίου Κολούμπια
της Νέας Υόρκης, την 15η Μαϊου, 2003.
Ο κ. Γιανγκ,
(κάποιας προχωρημένης ηλικίας, με τον ενθουσιασμό ενός νεανία, όπως... δηλώνει και το επώνυμό του) συχνά διάνθιζε την γλαφυρή ομιλία του με Ελληνικές λέξεις και -παρ' ότι το δεξί του χέρι ήταν στο γύψο μέχρι τον αγκώνα- κινούσε το σώμα του και χειρονομούσε λες και ήταν γνήσιος Έλληνας...
Μετά το πέρας της αμφιλεγόμενης μα εξαιρετικά ενδιαφέρουσας διάλεξης, κατάφερα να τον πλησιάσω, και καθώς μάζευε τα χαρτιά του, του μίλησα για το θεατρικό μου "Ο ΄Εκτος Κύκλος"...
με ρώτησε "-γιατί δεν ...φτάνουν οι πέντε;.." κι απήντησα ότι ο έκτος κύκλος συμπληρώνει τα όνειρα των νέων, και την θέση τους στην κοινωνία...
Συνέχισα λίγο από την ιστορία του νεαρού αθλητή (από κάποιο χωριό της Καστοριάς...) όπου η λαμπρή νίκη του και οι αρνητικές απόψεις του για τον Βαρώνο Πιερ ντε Κουμπερτέν, συζητήθηκε σε αποκλειστικότητα σε διεθνές κανάλι, με παλαίμαχο δημοσιογράφο...
(Στην έρευνά μου, αναφέρομαι για την εποχή του 1860, με τον Βασιλιά Γεώργιο, τους τρεις Υπουργούς που διέμεναν στο Λονδίνο (Δημήτριος Βικέλας, Χαρίλαος Τρικούπης και Ιωάννης Γεννάδιος) και τον ρόλο που έπαιξε ο φιλόδοξος μα και δολοπλόκος Βαρώνος...)
...και ξέρετε, τελικά, τί μου είπε;
"Ου το νικάς περί πλείστου ποιητέον,
αλλά του αγωνίζεσθαι εντίμως "
στην Ελληνική Γλώσσα!!!
Μεταξύ άλλων, τον βεβαίωσα ότι και το δικό μου βιβλίο θα δει γρήγορα το φως της ημέρας...
"Ο Έκτος Κύκλος"
Είναι αφιερωμένο στον εξαίρετο Γενικό Πρόξενο μας
(τότε) στην Νέα Υόρκη, κύριο Δημήτρη Πλατή
(ο οποίος έχει ρίζες από τα Καλάβρυτα,
επαρχία Καλαβρύτων και Αιγιαλείας)
και φυσικά στον διανοούμενο καθηγητή
κ. Ντέιβιντ σι. Γιανγκ
Με την διεξαγωγή των "Ολυμπιακών" στο Βαβκούβερ,
ήταν μια ευκαιρία να σας παρουσιάσω κάτι δικό μου...
Χάρισε μέρες επιτυχίας και συγκίνησης
τόσο όταν παρουσιάστηκε στο Ίδρυμα Κώστα Αθανασιάδη
όσον και στην Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων Μείζονος Νέας Υόρκης,
τον Μάιο του 2004!
Το δε ποίημά του,
Ωδή στον Ολυμπιονίκη,
ξεσήκωσε τους πάντες στην ειδική εορτή που έγινε στο Κρύσταλ Πάλλας, στην Αστόρια της Νέας Υόρκης...
Πάντα με την αγάπη μου,
Υιώτα

Ανθισμένες αμυγδαλιές



Οι τρελές, ανθισμένες αμυγδαλιές του Φλεβάρη...

Ταίζοντας τους γλάρους





Ταίζοντας τους γλάρους

Αφιερωμένοι σε όλους σας, μα ιδιαίτερα στην γλαρένια μας, με αγάπη!

Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2010

Δεν είμαι ελεύθερος;

Μην χάσετε την τιμητική εκδήλωση για τον Νίκο Καζαντζάκη, στα Γιάννενα!
Θερμά Συγχαρητήρια, ΕΚΕΙ, σε όλους!





Νίκος Καζαντζάκης

Νίκος Καζαντζάκης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Ο Νίκος Καζαντζάκης

Ο Νίκος Καζαντζάκης (18 Φεβρουαρίου 1883 - 26 Οκτωβρίου 1957) ήταν Έλληνας μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Ένας απ' τους πιο σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς του 20ου αιώνα, γνωστότερος για τα έργα του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά και Ο Τελευταίος Πειρασμός που έχουν γίνει και ταινίες. Είναι ο περισσότερο μεταφρασμένος σύγχρονος Έλληνας συγγραφέας.

Πίνακας περιεχομένων

[Απόκρυψη]

[Επεξεργασία] Βιογραφία

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, το οποίο εκείνη την εποχή αποτελούσε ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στις 18 Φεβρουαρίου του 1883. [1]. Ήταν γιος του Μιχάλη Καζαντζάκη (1856 - 1932), που γεννήθηκε στο χωριό Βαρβάροι (σημερινή Μυρτιά) και της Μαρίας (+1932) και είχε δύο αδελφές.Στο Ηράκλειο έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα, το 1906, δημοσιεύοντας το δοκίμιο Η Αρρώστια του Αιώνος και το πρώτο του μυθιστόρημα Όφις και Kρίνο (με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβάμη). Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές, στο Παρίσι. Παράλληλα, σημαντική επίδραση στον Καζαντζάκη είχαν οι διαλέξεις του Ανρί Μπεργκσόν τις οποίες παρακολουθούσε. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, δημοσίευσε αρκετές κριτικές μελέτες σε διάφορα περιοδικά κι έκδωσε το 1909 τη διατριβή του επί υφηγεσία Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Το 1910 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το 1911 παντρεύεται τη Γαλάτεια Αλεξίου, στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο νεκροταφείο Ηρακλείου, κι αυτό γιατί φοβόταν τον πατέρα του, που δεν ήθελε για νύφη τη Γαλάτεια.Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο το 1912 κατατάχτηκε εθελοντής, αποσπασμένος στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Στη συνέχεια πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου, μέσω του οποίου συνδέθηκε φιλικά, το 1914, με τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Μαζί ταξίδεψαν στο Άγιον Όρος όπου διέμειναν περίπου σαράντα ημέρες ενώ περιηγήθηκαν και σε πολλά ακόμα μέρη της Ελλάδας. Την περίοδο αυτή, ήρθε σε επαφή και με το έργο του Δάντη, τον οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει στα ημερολόγια του ως έναν από τους δασκάλους του, μαζί με τον Όμηρο και τον Μπεργκσόν. Το 1915 άρχισε μια επιχείρηση ξυλείας, που απέτυχε, στο Άγιο Όρος, μαζί με τον Ιωάννη Σκορδίλη.

Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διόρισε τον Καζαντζάκη Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Περιθάλψεως, έχοντας ως αποστολή τον επαναπατρισμό Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. Oι εμπειρίες που αποκόμισε αξιοποιήθηκαν αργότερα στο μυθιστόρημα του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται. Τον επόμενο χρόνο, μετά την ήττα του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Καζαντζάκης αποχώρησε από το Υπουργείο Περιθάλψεως και πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη. Το 1922 επισκέφτηκε τη Βιέννη όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Φρόυντ και τις Βουδιστικές γραφές. Επισκέφτηκε ακόμα τη Γερμανία ενώ το 1924 έμεινε για τρεις μήνες στην Ιταλία. Την περίοδο 1923-1926 πραγματοποίησε επίσης αρκετά δημοσιογραφικά ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, την Παλαιστίνη, την Κύπρο και την Ισπανία, όπου του παραχώρησε συνέντευξη ο δικτάτορας Πρίμο ντε Ριβέρα. Τον Οκτώβριο του 1926 πήγε στη Ρώμη και πήρε συνέντευξη από τον Μπενίτο Μουσολίνι. Επίσης εργάστηκε ως ανταποκριτής των εφημερίδων Ελεύθερος Τύπος και Η Καθημερινή. Είχε, βέβαια, γνωριστεί με την Ελένη Σαμίου, το 1924 - το διαζύγιο με την Γαλάτεια εκδόθηκε το 1926 - με την οποία έζησε 21 χρόνια χωρίς γάμο. Παντρεύτηκαν το 1945 κι αυτό γιατί με τον καλό του φίλο, τον Άγγελο Σικελιανό και τη δεύτερη γυναίκα του, θα πήγαιναν στις ΗΠΑ.Τον Αύγουστο του 1924, ο Καζαντζάκης φυλακίστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, επειδή είχε αναλάβει την πνευματική ηγεσία μια κομμουνιστικής οργάνωσης δυσαρεστημένων προσφύγων. Σ' αυτό το επεισόδιο αναφέρεται ο Παντελής Πρεβελάκης και η Έλλη Αλεξίου.

Το Μάιο του 1927 απομονώθηκε στην Αίγινα με σκοπό την ολοκλήρωση της Οδύσσειας. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε την ανθολογία των ταξιδιωτικών του άρθρων για την έκδοση του πρώτου τόμου του Ταξιδεύοντας ενώ τοπεριοδικό Αναγέννηση, του Δημήτρη Γλυνού, δημοσίευσε την Aσκητική, το φιλοσοφικό του έργο. Τον Οκτώβριο του 1927, ο Καζαντζάκης, φεύγει για τη Μόσχα, προσκαλεσμένος από την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης, για να πάρει μέρος στις γιορτές για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, μαζί με τον οποίον επέστρεψε στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1928στο θέατρο «Αλάμπρα», στην Αθήνα, μιλάνε εξυμνώντας τη Σοβιετική Ένωση, ο Καζαντζάκης κι ο Ιστράτι. Στο τέλος της ομιλίας έγινε και διαδήλωση. Τόσο Καζαντζάκης όσο και ο συνδιοργανωτής της εκδήλωσης ο Δημήτρης Γληνός διώχθηκαν δικαστικά. Η δίκη ορίζεται στις 3 Απριλίου, αναβάλλεται μερικές φορές χωρίς ποτέ να γίνει. Τον Απρίλιο, ο Καζαντζάκης, ξαναβρέθηκε στη Ρωσία όπου ολοκλήρωσε ένα κινηματογραφικό σενάριο με θέμα τη Ρωσική Επανάσταση. Τον Μάιο του 1929 απομονώθηκε σε ένα αγρόκτημα της Τσεχοσλοβακίας όπου ολοκλήρωσε στα γαλλικά τα μυθιστορήματα Toda-Raba (μετονομασία του αρχικού τίτλου Moscou a crie) και Kapetan Elia. Τα έργα αυτά, εντάσσονταν στην προσπάθεια του Καζαντζάκη να καταξιωθεί διεθνώς ως συγγραφέας. Η γαλλική έκδοση του μυθιστορήματος, Toda-Raba, έγινε με το ψευδώνυμο Νικολάι Καζάν.

Το 1930 θα δικαζόταν, πάλι, ο Καζαντζάκης γι' αθεϊσμό, για την «Ασκητική». Η δίκη ορίζεται για της 10 Ιουνίου, αλλά κι αυτή δεν έγινε ποτέ.

To 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε εκ νέου στην Αίγινα όπου ανέλαβε τη συγγραφή ενός γαλλοελληνικού λεξικού. Mετέφρασε ακόμα τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Επίσης, έγραψε ένα μέρος των ωδών, που τα ονόμασε κάντα. Αυτά ενσωματώθηκαν, αργότερα, σ' ένα τόμο με τον τίτλο Τερτσίνες (1960. Αργότερα ταξίδεψε στην Ισπανία ξεκινώντας παράλληλα τη μετάφραση έργων Ισπανών ποιητών. Το 1935 πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιαπωνία και την Κίνα εμπλουτίζοντας τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Το 1938 ολοκλήρωσε την Οδύσσεια, ένα επικό ποίημα στα πρότυπα της Οδύσσειας του Ομήρου, αποτελούμενο από συνολικά 33.333 στίχους και 24 ραψωδίες. Η «Οδύσσεια» είχε φτάσει τους 42.000 στίχους. Αφαίρεσε, όμως, μερικές χιλιάδες, ο Καζαντζάκης, γιατί θεωρούσε σα γούρικο αριθμό το 3. Για το έργο αυτό, ο Καζαντζάκης εργαζόταν για δεκατρία χρόνια και πριν την τελική του μορφή, προηγήθηκαν οκτώ αναθεωρημένες γραφές. Η πρώτη αυτοέκδοση της «Οδύσσειας» έγινε στην Αθήνα τον Οκτώβρη του 1938, με χρήματα της Αμερικανίδας Joe MacLeod. Το ίδιο διάστημα, πλήθος κειμένων του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες ή περιοδικά ενώ το μυθιστόρημά του Ο Βραχόκηπος, που το είχε γράψει στα Γαλλικά, εκδόθηκε στην Ολλανδία και τη Χιλή. Κατά την περίοδο της κατοχής, συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Κακριδή για την μετάφραση της Ιλιάδας. Το 1943 ολοκλήρωσε το γράψιμο του μυθιστορήματός του «Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπα».

Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, δραστηριοποιήθηκε έντονα στην ελληνική πολιτική ζωή, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Σοσιαλιστικής Εργατικής Κίνησης, ενώ διετέλεσε και υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης του Σοφούλη, από τις 26 Νοεμβρίου του 1945 έως τις 11 Ιανουαρίου του 1946. Παραιτήθηκε από το αξίωμα του μετά από την ένωση των σοσιαλοδημοκρατικών κομμάτων. Το Μάρτιο του 1945 προσπαθεί να πάρει μια θέση στην Ακαδημία της Αθήνας, αλλά αποτυγχάνει για δυο ψήφους. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου παντρεύεται την Ελένη Σαμίου, στον Άι - Γιώργη τον Καρύτση, με κουμπάρους τον Άγγελο και την Άννα Συκελιανού.

Τρεις φορές προτάθηκε ο Καζαντζάκης για το Βραβείο Νόμπελ. Την πρώτη απ' την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, που τον έχει Πρόεδρο, έχοντας συνυποψήφιό του τον Άγγελο Σικελιανό. Επίσης δυο φορές προτάθηκε, το 1952 και 1953, απ' τη Νορβηγική Εταιρεία Λογοτεχνών, ποτέ, όμως, απ' την Ακαδημία της Αθήνας. Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε στην UNESCO, αναλαμβάνοντας ως αποστολή, την προώθηση μεταφράσεων κλασικών λογοτεχνικών έργων, με απώτερο στόχο την γεφύρωση των διαφορετικών πολιτισμών. Παραιτήθηκε τελικά το 1948, προκειμένου να αφοσιωθεί στο λογοτεχνικό του έργο. Για το σκοπό αυτό εγκαταστάθηκε στην Αντίμπ, της Γαλλίας, όπου τα επόμενα χρόνια ακολούθησε μία ιδιαίτερα παραγωγική περίοδος κατά την οποία ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του πεζογραφικού του έργου.

Φωτογραφία από τον τάφο του Καζαντζάκη.

Το 1953 προσβλήθηκε από μία μόλυνση στο μάτι, γεγονός που τον υποχρέωσε να νοσηλευτεί αρχικά στην Ολλανδία και αργότερα στο Παρίσι. Τελικά έχασε την όρασή του από το δεξί μάτι. Ενώ ο Καζαντζάκης είχε επιστρέψει στην Αντίμπ, στην Ελλάδα, η Ορθόδοξη Εκκλησία επιχειρούσε τη δίωξη του. Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα του Kαπετάν Mιχάλη και ολόκληρου του Τελευταίου Πειρασμού (1953), ο οποίος δεν είχε ακόμα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το 1954 η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του[2]. Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμό του, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να προχωρήσει στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας. Η Εκκλησία της Ελλάδας είναι αυτοκέφαλη και υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο μόνο δογματικά. Επομένως, για τις οποιεσδήποτε ποινές που θα επιβάλλει δε χρειάζεται την έγκριση του Πατριαρχείου. Βέβαια, τελικά δεν αφορίστηκε ο Καζαντζάκης, αλλά η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας τον καταράστηκε κι εξακολουθεί να είναι καταραμένος. Επίσης, ο Τελευταίος Πειρασμός καταγράφτηκε και στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, το καταργηθέν πλέον Index Librorum Prohibitorum. Ο Καζαντζάκης απέστειλε τότε τηλεγράφημα στην Επιτροπή του Index με τη φράση του χριστιανού απολογητή Τερτυλλιανού «Ad tuum, Domine, tribunal apello», δηλαδή «στο Δικαστήριό σου, Κύριε, κάνω έφεση». Ο "Ζορμπάς" του Καζαντζάκη, εκδόθηκε στο Παρίσι το 1947. Με την επανέκδοση του, το 1954, βραβεύτηκε, σαν το καλύτερο ξένο βιβλίο της χρονιάς. Το 1955, ο Καζαντζάκης, ανέλαβε μαζί με τον Κακριδή την έκδοση της μετάφρασης της Ιλιάδας, με προσωπικά τους έξοδα ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε τελικά στην Ελλάδα ο Τελευταίος Πειρασμός. Τον επόμενο χρόνο, τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης στη Βιέννη. Αυτό το Βραβείο προερχόταν απ' όλες τις τότε Σοσιαλιστικές Χώρες. Μετά από ένα δεύτερο ταξίδι στην Κίνα, προσκεκλημένος της κινεζικής κυβέρνησης τον Ιούνιο του 1957, αφού η Κίνα ήταν μια απ' τις χώρες που τον βράβευσαν, επέστρεψε με κλονισμένη την υγεία του προσβληθείς από λευχαιμία όπου και νοσηλεύτηκε στην Κοπεγχάγη της Δανίας και το Φράιμπουργκ (Freiburg im Breisgau) της Γερμανίας, όπου και πέθανε στις 26 Οκτωβρίου του 1957 σε ηλικία 74 ετών. Εντούτοις, σύμφωνα με μαρτυρίες, η λευχαιμία εμφανίστηκε στον Καζαντζάκη 19 χρόνια πριν απ' το θανατό του, το χειμώνα του 1938 ενώ ο θάνατός του αποδίδεται σε βαριάς μορφής ασιατική γρίπη.[3] Η σορός του μεταφέρθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Η Ελένη Καζαντζάκη ζήτησε από την Εκκλησία της Ελλάδος να τεθεί η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα, αλλά ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Θεόκλητος αρνείται. Έτσι, η σορός μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο. Η κηδεία έγινε μετά από μεγάλη λειτουργία στον Ναό του Αγίου Μηνά, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου και 17 ακόμη ιερέων. Ο αρχιεπίσκοπος, όμως, Κρήτης, απηγόρευσε στους ιερείς να πάρουν μέρος στην ταφήν του Καζαντζάκη, που έγινε στην Τάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα Βενετσάνικα τείχη. Τη σορό του συνόδευσαν ο τότε υπουργός Παιδείας Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος και ο ιερέας Σταύρος Καρπαθιωτάκης, που αργότερα τιμωρήθηκε σαν αριστερός. Στον τάφο του Καζαντζάκη χαράχθηκε η επιγραφή: Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι [φοβούμαι] τίποτα, είμαι λέφτερος [ελεύθερος].

[Επεξεργασία] Έργα

[Επεξεργασία] Μυθιστορήματα και άλλα πεζά

  1. Όφις και κρίνο (1906, με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβαμή)
  2. Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946)
  3. Ο καπετάν Μιχάλης (1953)
  4. Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1954)[4]
  5. Ο τελευταίος πειρασμός (1955)[5]
  6. Τόντα-Ράμπα (1956)[6]
  7. Ο Φτωχούλης του Θεού (1956)
  8. Ο βραχόκηπος (1960)[7]
  9. Αναφορά στον Γκρέκο (1961)
  10. Οι αδερφοφάδες. θέλει, λέει, να 'ναι λεύτερος, σκοτώστε τον! (1963)
  11. Συμπόσιον (1971)
  12. Στα παλάτια της Κνωσού (1981)

[Επεξεργασία] Θεατρικά

  • Θέατρο. Σε τρεις τόμους που περιλαμβάνουν τα έργα:
  1. Προμηθέας
  2. Κούρος
  3. Οδυσσέας
  4. Μέλισσα
  5. Χριστός
  6. Ιουλιανός ο Παραβάτης
  7. Νικηφόρος Φωκάς
  8. Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος
  9. Καποδίστριας
  10. Χριστόφορος Κολόμβος
  11. Σόδομα και Γόμορα
  12. Βούδας

[Επεξεργασία] Ταξιδιωτικά

  1. Τι είδα στη Ρουσία - από τα ταξίδια μου
  2. Τι είδα στη Ρουσία - από τα ταξίδια μου
  3. Ταξιδεύοντας. Α΄, Ισπανία
  4. Ταξιδεύοντας. Β΄, Ιαπωνία - Κίνα
  5. Ταξιδεύοντας. Γ΄, Αγγλία
  6. Ταξιδεύοντας. Ιταλία, Ισπανία, Αίγυπτος, Σινά
  7. Ταξιδεύοντας. Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά, Ιερουσαλήμ, Κύπρος

[Επεξεργασία] Φιλοσοφία

  1. Ασκητική (1927) Το 1927 δεν εκδόθηκε η "Ασκητική", απλώς δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του Δημήτρη Γληνού, "Αναγέννηση". Η πρώτη έκδοση της "Ασκητικής" έγινε το 1945, στην Αθήνα.

[Επεξεργασία] Επιστολές

  1. Επιστολές προς τη Γαλάτεια
  2. 400 Γράμματα στον Παντελή Πρεβελάκη (Συνολικά ο Καζαντζάκης έστειλε κάπου 800 γράμματα: 446 στον Παντελή Πρεβελάκη, 200 στην πρώτη γυναίκα του, τη Γαλάτεια (Αλεξίου) Καζαντζάκη κι 150 στη δεύτερη γυναίκα του την Ελένη Σαμίου και σε μερικούς φίλους του).

[Επεξεργασία] Σημαντικές μεταφράσεις

  1. Ιλιάδα
  2. Οδύσσεια Ομήρου
  3. Θεία Κωμωδία του Dante
  4. Φάουστ του Γκαίτε
  5. Αγιος Φραγκίσκος της Ασίζης του Joergensen

[Επεξεργασία] Κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές

Βασισμένες σε έργα του Νίκου Καζαντζάκη είναι οι ταινίες:

Μια ακόμα ταινία γυρίστηκε το 1956 βασισμένη στο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη, "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται". Ο τίτλος της ταινίας που τη σκηνοθέτησε ο Ζιλ Ντασέν, είναι, "Εκείνος που έπρεπε να πεθάνει".

Ο Χριστός ξανασταυρώνεται προβλήθηκε σαν σειρά από την ΕΡΤ την περίοδο 1975-1976.

Οι ταινίες του προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από φανατικά στοιχεία αλλά και εισαγγελικές παρεμβάσεις και μηνύσεις[8].

[Επεξεργασία] Υποσημειώσεις

  1. www.in.gr, 15 Ιουνίου 2007, «Λύθηκε το «αίνιγμα» σχετικά με την ακριβή ημερομηνία γέννησης του Νίκου Καζαντζάκη».
  2. . Το κατηγορητήριο που του απηύθυνε η Εκκλησία της Ελλάδος ήταν το εξής:
    «1. Διά του μυθιστορήματος "Καπετάν Μιχάλης" διασύρεται η Εκκλησία, διαπομπεύονται οι ιεροί αυτής θεσμοί και καθυβρίζεται το τριαδικόν του Θεού.
    2. Το μυθιστόρημα "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", εκτός του παραδόξου και ασεβούς τίτλου του, περιέχει διάθεσιν ασεβούς χρησιμοποιήσεως ιστορικών αληθειών του Ευαγγελίου. Εξ άλλου, διά του βιβλίου τούτου γίνεται διδασκαλία σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών θεωριών και περιυβρίζονται οι ποιμένες της Εκκλησίας.
    3. Ο εκδοθείς εις Γερμανίαν "Τελευταίος πειρασμός" θεωρείται βιβλίον σκανδαλώδες και επικίνδυνον διά κάθε Χριστιανόν και, ως εκ τούτου, επιβάλλεται όπως -πάση θυσία- αποφευχθεί η εις την Ελληνικήν μετάφρασίς του. Ειδικώτερον, αναφέρεται, ότι διά του "Τελευταίου πειρασμού" υβρίζεται το Θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού, ότι επιδιώκεται να καταρριφθεί η θεότης Αυτού, ως και η χριστιανική ηθική. Τονίζεται, εξ άλλου, ότι με μεγάλην φαντασιοκοπίαν και αχαλίνωτον αυθαιρεσίαν, παραποιείται εις αυτό, η διδαχή του Ευαγγελίου, και ό,τι είναι γραμμένο βάσει των θεωριών του Φρόυντ και του ιστορικού υλισμού.
    4. Όλα τα εκδοθέντα έργα του Καζαντζάκη είναι του αυτού ασεβέστατου και αντεθνικού περιεχομένου με τα ανωτέρω βιβλία».
    Πηγή: Ελευθεροτυπία, 7 Οκτωβρίου 2007, «Καζαντζάκης Πενήντα Χρόνια Μετά: Ο αφορισμός που δεν έγινε».
  3. Ο Καζαντζάκης, ταξιδεύοντας για την Κίνα, έπρεπε να εμβολιαστεί για βλογιά και χολέρα. Το εμβόλιο, όμως, κακοφόρμισε και του γύρισε σε γάγγραινα, και με έξοδα της κυβέρνησης της Κίνας μεταφέρθηκε πρώτα στην Κοπεγχάγη και στη συνέχεια στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας. Η δυνατή του κράση βοήθησε στη θεραπεία της γάγγραινας. Προσβλήθηκε, όμως, από ασιατική γρίπη, βαριάς μορφής, που τον οδήγησε τελικά στο θάνατο. (Παντελής Πρεβελάκης, Τετρακόσα Γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη· Ελένη Σαμίου Καζαντζάκη, Ο Ασυμβιβαστος).
  4. «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» εκδόθηκε μεταφρασμένος πρώτα στη Νορβηγία, το Γενάρη του 1951 και το Φλεβάρη στη Γερμανία
  5. «Ο τελευταίος πειρασμός» εκδόθηκε πρώτα στη Σουηδία και Νορβηγία, το 1952
  6. Το «Τόντα Ράμπα» το έγραψε ο Καζαντζάκης στα Γαλλικά κι εκδόθηκε στο Παρίσι το 1931. Μεταφρασμένο στα ελληνικά, απ' το Γιάννη Μαγκλή, εκδόθηκε στην Αθήνα το 1956
  7. Ο «Βραχόκηπος» είναι μετάφραση του Παντελή Πρεβελάκη από το Γαλλικό πρωτότυπο, που γράφτηκε από τον Καζαντζάκη το 1936 με τίτλο «Le Jardin des Rochers»
  8. Ελευθεροτυπία, 7 Οκτωβρίου 2007, «Ο τελευταίος φανατισμός».


[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

  • Μ. Σταύρου, Ο υπαρξιακός Καζαντζάκης. Η μακρά πορεία προς τον «Καπετάν Μιχάλη», εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα, 2001
  • Γ. Στεφανάκης, Αναφορά στον Καζαντζάκη, εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 1997
  • Σταθης Μαράς, Νίκος Καζαντζάκης. Τέχνη και Μεταφυσική, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 1988
  • Θεοδώρα Παπαχατζάκη-Κατσαράκη, Το θεατρικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη: η τραγωδία Μέλισσα, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα, 1985
  • Πήτερ Μπήαν (μφ. Κατερίνα Αγγελάκι-Ρουκ), Νίκος Καζαντζάκης, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1983
  • Friar K. (μετάφραση Θωμά Στραβέλη), Η πνευματική οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1983

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί δεσμοί

Wikiquote logo
Στα Βικιφθέγματα υπάρχει υλικό σχετικό με το άρθρο:

Πανσέληνος

Πανσέληνος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
* Αυτό το άρθρο αναφέρεται στη φάση της Σελήνης. Για πρόσωπα με αυτό το επώνυμο, δείτε Πανσέληνος (αποσαφήνιση).


Η πανσέληνος, όπως παρατηρείται από τη Γη.

Πανσέληνος ονομάζεται η σεληνιακή φάση κατά την οποία ο δορυφόρος της Γης η Σελήνη φαίνεται «πασιφαής», δηλαδή όλο το ημισφαίριό της, το στραμμένο προς τη Γη φαίνεται ως ένας πλήρης φωτεινός κυκλικός δίσκος. Στη φάση της Πανσελήνου η Σελήνη διέρχεται κατά το μεσονύκτιο από τον μεσημβρινό του τόπου που παρατηρείται, δηλαδή 12 ώρες ακριβώς μετά τη διάβαση του Ήλιου από τον ίδιο μεσημβρινό. Συνεπως την ώρα που ανατέλλει η Πανσέληνος δύει ο Ήλιος. Αυτό αποδεικνύει πως η Σελήνη στη φάση αυτή βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά της Γης από ό,τι ο Ήλιος, και όταν τα τρία αυτά σώματα βρίσκονται πάνω στην ίδια ευθεία γραμμή, ή μάλλον όσο πλησιέστερα στη γραμμή αυτή είναι δυνατό. Στην αστρονομική «γλώσσα» λέμε ότι ο Ήλιος και η Σελήνη βρίσκονται σε συζυγία και πιο συγκεκριμένα σε αντίθεση. Σε αυτή τη χρονική στιγμή, όπως φαίνεται από τους παρατηρητές πάνω στη Γη, το ημισφαίριο του φεγγαριού που βλέπει τη Γη φωτίζεται πλήρως από τον Ήλιο και εμφανίζεται στρογγυλό. Κατά τη φάση της πανσελήνου, η αόρατη πλευρά της Σελήνης, που δεν είναι ποτέ ορατή από τη Γη, είναι τελείως σκοτεινή (έχει νύχτα). Η πανσέληνος αποκαλείται στην κοινή γλώσσα ή στη λογοτεχνία και ολόγιομο φεγγάρι.

Επειδή ένας συνοδικός μήνας διαρκεί περίπου 29,53 γήινες ημέρες, η πανσέληνος «πέφτει» είτε τη 14η είτε τη 15η μέρα του σεληνιακού μήνα σε εκείνα τα ημερολόγια που αρχίζουν τον καινούργιο μήνα με τη φάση της Νέας Σελήνης.

Πίνακας περιεχομένων

[Απόκρυψη]

[Επεξεργασία] Χαρακτηριστικά

Παρότι χρειάζονται μόλις 27,32 ημέρες κατά μέσο όρο για να συμπληρώσει η Σελήνη μία πλήρη περιφορά γύρω από τη Γη (χρονικό διάστημα που ονομάζεται αστρικός μήνας), επειδή και η Γη στο μεταξύ γυρίζει γύρω από τον Ήλιο, απαιτούνται σχεδόν δύο ημέρες ακόμα για να ευθυγραμμισθούν η Σελήνη, η Γη και ο Ήλιος. Επομένως, κατά μέσο όρο ανάμεσα σε μία πανσέληνο και την επόμενη μεσολαβούν 29,530589 γήινες ημέρες (εικοσιτετράωρα). Αυτός ο χρόνος ονομάζεται σεληνιακός ή συνοδικός μήνας, και από αυτόν προέκυψε ιστορικά η μονάδα χρόνου «μήνας» των ημερολογίων. Η πραγματική διάρκειά του κυμαίνεται σημαντικά, από 29,272 ως 29,833 ημέρες εξαιτίας των ελλειπτικών τροχιών της Γης και της Σελήνης, καθώς και των μικρών αλληλεπιδράσεων με άλλα σώματα στο Ηλιακό Σύστημα.

Στην πράξη οι ημερολογιακοί μήνες έχουν σήμερα διάφορους αριθμούς ημερών για να προσαρμόζεται το ημερολόγιο και στο τροπικό έτος της Γης (πιο απλά, στις εποχές του χρόνου). Επειδή ο μήνας Φεβρουάριος έχει μόνο 28 ή 29 ημέρες, υπάρχουν χρονιές που αυτός ο μήνας δεν έχει πανσέληνο. Ειδικότερα, στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο δεν είχε πανσέληνο ο Φεβρουάριος των ετών 1866, 1885, 1915, 1934, 1961 και 1999, ούτε θα έχει ο Φεβρουάριος του 2018. Στο δίσεκτο έτος 1972, υπήρχε πανσέληνος στο 24ωρο της 29 Φεβρουαρίου. Η προηγούμενη 29η Φεβρουαρίου που είχε πανσέληνο ήταν το 1820.

Τα παραπάνω όμως αναφέρονται στον αστρονομικό ορισμό της πανσελήνου, κατά τον οποίο αυτή είναι μία χρονική στιγμή. Για τον απλό άνθρωπο που παρατηρεί το φεγγάρι χωρίς ειδικά όργανα, αυτό του φαίνεται «γεμάτο» για δύο ή και τρεις νύχτες γύρω από τη στιγμή της πανσελήνου. Λέγοντας ότι «απόψε έχει πανσέληνο», συνήθως εννοούμε όλη τη νύχτα. Αυτές τις νύχτες, η Σελήνη ανατέλλει περίπου στο ηλιοβασίλεμα και δύει περίπου με την ανατολή του Ηλίου. Τη στιγμή μιας αστρονομικής πανσελήνου όμως μπορεί κάλλιστα σε ένα συγκεκριμένο τόπο, π.χ. στην Ελλάδα, να έχουμε μεσημέρι (η Σελήνη τότε θα είναι κάτω από τον τοπικό ορίζοντα).

Ο χρόνος μιας (αστρονομικής) πανσελήνου (υποθέτοντας κυκλικές τροχιές) μπορεί να υπολογισθεί από την εξίσωση:

Η = 20,362954 + 29,5305888531 × N + 102,19 × 10−12 × N 2

όπου Η είναι ο αριθμός ημερών που έχουν περάσει από την 1η Ιανουαρίου του έτους 2000, ώρα 00:00:00 UTC, μέχρι μία συγκεκριμένη πανσέληνο, και N είναι ένας ακέραιος «αύξοντας αριθμός» της συγκεκριμένης πανσελήνου, αρχίζοντας με το 0 για την πρώτη πανσέληνο του έτους 2000. Η αληθινή στιγμή μιας πανσελήνου μπορεί να διαφέρει από αυτή την προσέγγιση μέχρι περίπου 14,5 ώρες ως αποτέλεσμα της εκκεντρότητας της σεληνιακής τροχιάς. Η φαινόμενη διάμετρος της πανσελήνου κυμαίνεται με μια περίοδο μόλις κάτω από 14 συνοδικούς μήνες.

Οι πανσέληνοι και οι νύκτες γύρω από αυτές θεωρούνται γενικώς κακές περίοδοι για τη διεξαγωγή αστρονομικών παρατηρήσεων, καθώς το λαμπρό σεληνόφως υπερτερεί σημαντικά του φωτός από τα άλλα ουράνια σώματα στον νυκτερινό ουρανό, το οποίο και καταπνίγει. Το μέσο φαινόμενο μέγεθος της πανσελήνου είναι -12,7, δηλαδή περίπου χίλιες φορές φωτεινότερο από αυτό του επόμενου ουράνιου σώματος, της Αφροδίτης, ή 30 εκατομμύρια φορές φωτεινότερο από αυτό του ασθενέστερου αστέρα που μπορεί να διακρίνει το γυμνό ανθρώπινο μάτι (έκτου μεγέθους). Σχεδόν κανένας αστρονόμος δεν ενδιαφέρεται να παρατηρήσει την ίδια την πανσέληνο, αφού και όσοι λίγοι παρατηρούν τη Σελήνη το κάνουν κοντά στη σεληνιακή φάση πρώτο ή τελευταίο τέταρτο, οπότε το ανάγλυφό της φαίνεται πολύ καλύτερα.

[Επεξεργασία] Λαογραφία

Η πανσέληνος συνδέεται παραδοσιακά στη λαϊκή αντίληψη με την αϋπνία, τις επιληπτικές κρίσεις (από όπου και η συνώνυμη λέξη «σεληνιασμός» για την ασθένεια επιληψία) και διάφορα μαγικά «φαινόμενα» όπως η λυκανθρωπία. Ωστόσο, οι ψυχολόγοι δεν έχουν βρει πειστικές ενδείξεις ότι η πανσέληνος έχει επιδράσεις πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι σχετικές στατιστικές μελέτες δεν συμφωνούν μεταξύ τους, καθώς άλλες δείχνουν θετική και άλλες αρνητική συσχέτιση.

Πολλοί νεοπαγανιστές πραγματοποιούν ένα μηνιαίο τελετουργικό, το Esbat, σε κάθε πανσέληνο, ενώ οπαδοί παραδοσιακών κινέζικων θρησκευτικών δοξασιών ετοιμάζουν τις προσφορές τους προς τους προγόνους τους και θεότητες σε κάθε πανσέληνο και νέα σελήνη.

[Επεξεργασία] Η πανσέληνος στα ημερολόγια

Το ινδικό, το ταϋλανδικό, το εβραϊκό, το ισλαμικό, το θιβετιανό, το κελτικό και το παραδοσιακό κινεζικό ημερολόγιο βασίζονται όλα στις φάσεις της Σελήνης. Αλλά κανένα από αυτά δεν αρχίζει τους μήνες του με την πανσέληνο. Στο κινεζικό, το εβραϊκό, το ταϋλανδικό και κάποια ινδικά ημερολόγια, η πανσέληνος συμβαίνει πάντα στη μέση του μήνα (από όπου και η ονομασία «νέα σελήνη»).

[Επεξεργασία] Ο υπολογισμός της ημέρας του Πάσχα

Αρχικά, η εορτή του Πάσχα ορίσθηκε από τους Χριστιανούς, κατά τροποποίηση του εβραϊκού Πάσχα, ως η πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της εαρινής ισημερίας (όπου η πανσέληνος αυτή ορίζεται ως η πρώτη που συμβαίνει κάθε έτος κατά ή μετά την ημέρα της εαρινής ισημερίας). Αλλά στην πράξη, τόσο το Ορθόδοξο όσο και το Ρωμαιοκαθολικό Πάσχα δεν καθορίζονται με βάση την πραγματική πανσέληνο ή την πραγματική εαρινή ισημερία, αλλά με βάση μια «νοητή» («εκκλησιαστική») πανσέληνο και «νοητή» ισημερία, χρονικές στιγμές που προκύπτουν από τις αρχαίες προσεγγίσεις, όπως είναι ο Κύκλος του Μέτωνος.

Στο κινεζικό εορτολόγιο ο εορτασμός του «Μέσου του Φθινοπώρου» γίνεται στην πανσέληνο του όγδοου μήνα του έτους, ενώ η Γιορτή των Φαναριών είναι την πρώτη πανσέληνο του έτους.

[Επεξεργασία] Δείτε επίσης

[Επεξεργασία] Εξωτερικός σύνδεσμος


Wikipedia-logo.png Το άρθρο βασίστηκε αρχικά στο άρθρο Full moon της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).