Όσκαρ Ουάιλντ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Όσκαρ Ουάιλντ το 1882. Φωτογραφία του Napoleon Sarony.

Ο Όσκαρ Ουάιλντ (πλήρες όνομα Όσκαρ Φίνγκαρ Ο'Φλάχερτι Γουίλ Ουάιλντ, 16 Οκτωβρίου 1854 - 30 Νοεμβρίου 1900) ήταν Ιρλανδός λογοτέχνης, μυθιστοριογράφος, ποιητής, κριτικός και θεατρικός συγγραφέας που έζησε στο τέλος της Βικτωριανής Εποχής. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του συγκαταλέγονται το μυθιστόρημα Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκραίη και το τελευταίο του έργο-επιστολή De Profundis.

Πίνακας περιεχομένων

[Απόκρυψη]

[Επεξεργασία] Βιογραφία

[Επεξεργασία] Νεανικά χρόνια

Ο Όσκαρ Ουάιλντ γεννήθηκε στο Δουβλίνο και ανατράφηκε στους κόλπους μιας Προτεσταντικής οικογένειας. Η μητέρα του, Τζέην Φραντσέσκα Έλτζι (Jane Francesca Elgee), ήταν επιτυχημένη συγγραφέας (γνωστή και με το ψευδώνυμο Speranza) ενώ ο πατέρας του, Σερ Ουίλλιαμ Ουάιλντ, ήταν επιτυχημένος ιατρός και χειρούργος. Μέχρι την ηλικία των εννέα ετών, λάμβανε μαθήματα κατ' οίκον ενώ την περίοδο 1864-1871 φοίτησε στο Portora Royal School, 160 χιλιόμετρα έξω από την πόλη του Δουβλίνου. Μετά την αποφοίτησή του, σπούδασε στο Trinity College μέχρι το 1874, όπου διακρίθηκε ως εξαιρετικός φοιτητής, κερδίζοντας για τις επιδόσεις του, το Χρυσό Μετάλιο Μπέρκλεϊ, το οποίο αποτελούσε την μεγαλύτερη τιμητική διάκριση για φοιτητή του κολεγίου. Του χορηγήθηκε επιπλέον υποτροφία για το Magdalen College της Οξφόρδης, όπου και συνέχισε τις σπουδές του μέχρι το 1878, λαμβάνοντας το βραβείο Newdigate για την ποιητική του σύνθεση με τίτλο Ραβέννα (Ravenna) και αποφοιτώντας με άριστα. Την ίδια περίοδο πρέπει να επηρεάστηκε από το ρεύμα του αισθητισμού και τις θεωρίες των John Ruskin και Walter Pater, οι οποίοι δίδασκαν στην Οξφόρδη κατά τη διάρκεια των σπουδών του Ουάιλντ.

Μετά την αποφοίτησή του από το κολέγιο, ο Ουάιλντ εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο μαζί με τον φίλο του Φρανκ Μάιλς, γνωστό ζωγράφο της εποχής. Νωρίτερα είχε γνωρίσει στο Δουβλίνο την Florence Balcome, την οποία και ερωτεύτηκε. Εκείνη συνδέθηκε τελικά με τον συγγραφέα Μπραμ Στόκερ, γεγονός που φαίνεται πως αποτέλεσε τον λόγο για τον οποίο ο Ουάιλντ εγκατέλειψε την Ιρλανδία. Το 1881 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή (Poems), η οποία έλαβε και θετικές κριτικές, ενώ το Δεκέμβριο του ίδιου έτους ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για μία σειρά θεωρητικών διαλέξεων που έδωσε για το αισθητικό κίνημα στη Βρετανία. Ο Ουάιλντ είχε προγραμματίσει αρχικά να παραδώσει πενήντα διαλέξεις σε διάστημα τεσσάρων μηνών, ωστόσο τελικά η παραμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες διήρκησε περίπου ένα χρόνο δίνοντας στο διάστημα αυτό συνολικά 140 διαλέξεις.

[Επεξεργασία] Γάμος και οικογένεια

Ο Όσκαρ Ουάιλντ με το Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας.

Επιστρέφοντας από την Αμερική, ο Ουάιλντ επισκέφτηκε το Παρίσι όπου ολοκλήρωσε το δεύτερο θεατρικό του έργο The Dutchess of Padua που δεν σημείωσε αξιοσημείωτη επιτυχία. Αργότερα πραγματοποίησε διαλέξεις στη Βρετανία και την Ιρλανδία. Κατά την παραμονή του στο Δουβλίνο, γνώρισε το καλοκαίρι του 1884, την Κόνστανς Λόυντ, κόρη εύπορης Ιρλανδικής οικογένειας, την οποία παντρεύτηκε και μαζί απέκτησαν δύο γιούς ονόματι Cyril και Vyvyan, το 1885 και 1886 αντίστοιχα. Προκειμένου να συντηρήσει οικονομικά την οικογένειά του, ο Ουάιλντ εργάστηκε σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες της εποχής, μεταξύ αυτών η Paul Mall Gazette και η επιθεώρηση Dramatic Review, παρέχοντας δημοσιογραφικά κείμενα και κριτικές. Την περίοδο 1887-1889 ανέλαβε την έκδοση του μηνιαίου περιοδικού The Lady's World, το οποίο μετονόμασε σε The Woman's World και προέβη σε αλλαγές με στόχο την αλλαγή του ύφους του. Ειδικότερα, προέβαλε καλλιτεχνικά και πολιτικά θέματα, αποσκοπώντας στην καλλιέργεια ενός ευρύτερα ευαισθητοποιημένου -κυρίως γυναικείου- αναγνωστικού κοινού. Εγκατέλειψε το εγχείρημά του δύο χρόνια αργότερα.

[Επεξεργασία] Λογοτεχνικό έργο

Τα επόμενα χρόνια αποτέλεσαν μία ιδιαίτερα παραγωγική περίοδο σε ότι αφορά το λογοτεχνικό έργο του Όσκαρ Ουάιλντ. Το 1888 εκδόθηκε ένα από τα πιο γνωστά έργα του, Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια (The Happy Prince and Other Tales). Το μοναδικό μυθιστόρημα του, Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέη, εκδόθηκε στην τελική του μορφή το 1891, ενώ από το 1890 είχε παρουσιαστεί στο περιοδικό Lippincott's Magazine. Αρκετοί κριτικοί αναγνωρίζουν σε αυτό, αυτοβιογραφικά στοιχεία και παραλληλισμούς ανάμεσα στον κεντρικό ήρωα και τον συγγραφέα. Το ίδιο βιβλίο χρησιμοποιήθηκε εναντίον του κατά την διάρκεια της μεταγενέστερης δίκης του, κατηγορούμενος για ομοφυλοφιλία. Το Δεκέμβριο του 1892 παρουσιάστηκε η θεατρική του κωμωδία Η Βεντάλια της λαίδης Ουίντερμηρ (Lady's Windermere's Fan), η οποία έτυχε θερμής υποδοχής, γεγονός που πιθανά να παρακίνησε τον Ουάιλντ να συνεχίσει να γράφει για το θέατρο. Μεταξύ των μεταγενέστερων θεατρικών του έργων συγκαταλέγονται τα Μία γυναίκα χωρίς σημασία (A Woman of No Importance, 1893), Ένας ιδανικός σύζυγος (An Ideal Husband, 1895) και The Importance of Being Earnest (1895).

[Επεξεργασία] Το σκάνδαλο του Queensberry

Οι ερωτικές επιλογές του Όσκαρ Ουάιλντ και ειδικότερα η – απαγορευμένη στη Βρετανία εκείνη την εποχή – ομοφυλοφιλία του, προκάλεσαν ιδιαίτερη αίσθηση στην εποχή του. Οι βιογράφοι του αναφέρουν πως πιθανότατα να ανέπτυξε για πρώτη φορά ομοφυλοφιλική ερωτική σχέση με τον Ρόμπερτ Μπάλντουϊν Ρος (Robert Baldwin Ross), περίπου το 1887, ενώ άλλοι υποστηρίζουν πως ο Ουάιλντ είχε νωρίτερα συνειδητοποιήσει την ομοφυλοφιλική του φύση, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, αναφέροντας πιθανή σχέση του με τον Φρανκ Μάιλς^[1]. Αργότερα, το 1891, συνδέθηκε με τον ποιητή Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας, γνωστό και με το ψευδώνυμο Bosie. Πατέρας του, ήταν ο 9ος Μαρκήσιος του Κουίνσμπερυ, τον οποίο ο Ουάιλντ μήνυσε τον Απρίλιο του 1895, μετά από προσωπικές επιθέσεις του μαρκήσιου και κατηγορίες περί ομοφυλοφιλίας του. Η πράξη του Ουάιλντ να κινηθεί νομικά κατά του μαρκήσιου, στράφηκε τελικά εναντίον του, καθώς βρέθηκε ο ίδιος κατηγορούμενος για ομοφυλοφιλία και τελικά καταδικάστηκε στις 25 Μαΐου του 1895 σε καταναγκαστικά έργα δύο ετών, αφού είχε νωρίτερα συλληφθεί, στις 6 Απριλίου.

Η περίοδος της φυλάκισης επέδρασε στην υγεία του Όσκαρ Ουάιλντ, ο οποίος μετά την αποφυλάκισή του στις 19 Μαΐου του 1897, πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του απομονωμένος από τον κοινωνικό του περίγυρο. Οι εμπειρίες του στη φυλακή καταγράφτηκαν στο ποίημα Η Μπαλάντα της φυλακής του Ρήντιγκ (The Ballad of Reading Gaol). Στη φυλακή, ο Ουάιλντ έγραψε επίσης ένα γράμμα προς τον Άλφρεντ Ντάγκλας, το οποίο παρέδωσε αργότερα στον Γκρος. Εκείνος δημοσίευσε ένα μέρος του (περίπου το 30% του περιεχομένου του) το 1905, μετά το θάνατο του Όσκαρ Ουάιλντ, υπό τον τίτλο De Profundis (Εκ βαθέων). Το 1908, αποτέλεσε τμήμα μιας συλλεκτικής έκδοσης έργων του Ουάιλντ και στη συνέχεια παραχωρήθηκε στο Βρετανικό Μουσείο με την συμφωνία να μην δημοσιοποιηθεί στο σύνολό του πριν το 1960. Το 1949, ο γιος του Ουάιλντ, Vyvyan Holland, δημοσίευσε εκ νέου το κείμενο, περιέχοντας και αποσπάσματα που δεν είχαν δημοσιευτεί παλαιότερα. Το βιβλίο εκδόθηκε τελικά στην πλήρη μορφή του το 1962.

[Επεξεργασία] Επίλογος

Ο Όσκαρ Ουάιλντ πέθανε στις 30 Νοεμβρίου του 1900 από μηνιγγίτιδα και πριν το θάνατό του ασπάστηκε τον Καθολικισμό. Σχετικά με τα αίτια του θανάτου του, έχουν δοθεί διαφορετικές ερμηνείες. Ο βιογράφος του Richard Ellmann, υποστήριξε πως οφειλόταν σε σύφιλη, ωστόσο ο Μέρλιν Χόλαντ, επίσης βιογράφος και εγγονός του Ουάιλντ, θεωρεί πως η ερμηνεία αυτή αποτελεί παρανόηση συνδέοντας τη μηνιγγίτιδα που τον προσέβαλε με μία χειρουργική επέμβαση που είχε προηγηθεί. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, όπως αυτή επιβεβαιώνεται και από αναφορές των ιατρών του Ουάιλντ, τα αίτια του θανάτου του δεν σχετίζονται με πιθανή σύφιλη. Ο τάφος του βρίσκεται σήμερα στο Παρίσι.

[Επεξεργασία] Αισθητισμός

Γελοιογραφία που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό Wasp με αφορμή την επίσκεψη του Όσκαρ Ουάιλντ.

Ο Ουάιλντ θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ρεύματος του αισθητισμού, το οποίο αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στη Βρετανία και αποτέλεσε σε ένα βαθμό προέκταση του συμβολισμού στη Γαλλία. Επηρεάστηκε ιδιαίτερα από το έργο των John Ruskin και Walter Pater και υπερασπίστηκε το δόγμα της τέχνης για την τέχνη, αρνούμενος την αναγκαιότητα ύπαρξης μιας ηθικής παραμέτρου στην τέχνη. Ως προβεβλημένος εκπρόσωπος του αισθητισμού, ο Ουάιλντ απέκτησε σημαντική φήμη και αναγνωρισιμότητα. Οι διαλέξεις που έδωσε στην Αμερική ήταν αφιερωμένες στο αισθητικό βρετανικό κίνημα, αν και δεν είχαν σημαντική απήχηση.

[Επεξεργασία] Εργογραφία

Ποίηση

Ravenna (1878)
Poems (1881)
The Sphinx (Η Σφίγγα) (1894)
The Ballad of Reading Gaol (Η Μπαλάντα της φυλακής του Ρήντιγκ ή Η Μπαλάντα της φυλακής του Ρέντιγκ) (1898)

Θεατρικά έργα

Vera (1880)
The Duchess of Padua (1883)
Salomé (Σαλώμη) (γαλλική έκδοση 1893, παρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1896)
Lady Windermere's Fan (Η Βεντάλια της λαίδης Ουίντερμηρ) (1892)
A Woman of No Importance (Μία γυναίκα χωρίς σημασία) (1893)
An Ideal Husband (Ένας ιδανικός σύζυγος) (1895) [2]
The Importance of Being Earnest (1895) [3]
La Sainte Courtisane (Αγία Εταίρα) και A Florentine Tragedy (Φλωρεντινή τραγωδία) - Αποσπασματικά. Δημοσιεύτηκαν το 1908 στο συλλεκτικό τόμο Collected Works του Meuthuen.

(Οι ημερομηνίες αναφέρονται στην πρώτη εκτέλεση των έργων)

Πεζά

The Canterville Ghost (Το φάντασμα του Κάντερβιλ) (1887)
The Happy Prince and Other Stories (Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια) (1888) [4]
The Portrait of Mr. W. H. (Το πορτρέτο του κυρίου Ου. Χ.) (1889)
Lord Arthur Saville’s Crime and other Stories (Το έγκλημα του Λόρδου Αρθουρ Σάβιλ) (1891)
Intentions (1891)
The Picture of Dorian Gray (Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέη) (1891)
House of Pomegranates (1891)
The Soul of Man Under Socialism (Η ψυχή του ανθρώπου στο σοσιαλισμό) - δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Pall Mall Gazette το 1891, πρώτη επίσημη έκδοση ως βιβλίο το 1904.
De Profundis (1905)
The Letters of Oscar Wilde (Μια ζωή επιστολές) (1960, επανέκδοση 2000)
Teleny or the Reverse of the medal (Τέλενυ ή η άλλη όψη του νομίσματος) (Παρίσι, 1893)